Op 17 januari 2022 promoveerde Stefan Mangnus OP aan de Tilburg School of Catholic Theology. De titel van zijn proefschrift luidt: The Divinity of the Word : Thomas Aquinas dividing and reading the Gospel of John.
Stefan Mangnus behoort tot de groep jonge dominicanen die een nieuw elan geeft aan de Nederlandse tak van deze eeuwenoude orde. Deze promotie is een van de vruchten van deze verheugende ontwikkeling. Mangnus is als wetenschappelijk medewerker verbonden aan de Tilburg School of Catholic Theology. Naast deze taak is hij supervisor op de Priester- en Diakenopleiding Bovendonk.
Stefan Mangnus werd in 1975 geboren in Bemmel. Na het voltooien van zijn gymnasiumopleiding studeerde hij theologie aan de Katholieke Theologische Universiteit in Utrecht. Op deze faculteit begon zijn fascinatie met het denken van Thomas van Aquino (1225-1274). Hij ging een jaar naar Toulouse om zich verder te verdiepen in deze theoloog en kerkleraar. Hij keerde terug naar Nederland om te promoveren. ¨Ik maakte de klassieke fout om veel onderzoek te doen alvorens ik aan mijn eigenlijke boek begon,¨ lacht hij. Stefan vervolgde zijn weg als pastoraal werker in Tiel. In 2010 benoemde bisschop De Korte hem tot bisschoppelijk gedelegeerde voor catechese en onderwijs in het bisdom Groningen-Leeuwarden. In 2014 trad hij in bij de dominicanen.
¨Voordat ik bij de dominicanen intrad, was ik lekendominicaan,¨ vertelt Stefan. ¨Tijdens mijn studie was ik al geboeid geraakt door Thomas van Aquino, die ook dominicaan was en Timothy Radcliffe destijds de magister-generaal van de orde. De aantrekkingskracht van de orde groeide toen ik daadwerkelijk kennis met de dominicanen maakte. Dat was het geval in Toulouse waar ik te midden van hen woonde. Na mijn terugkeer in Nederland werd ik lid van de Domincaanse Leefgemeenschap Nederland. Daar heb ik ongeveer drie jaar deel van uitgemaakt. Tijdens het lidmaatschap groeide bij mij het besef dat ik goed zat binnen de dominicaanse familie maar dat ik in de verkeerde tak zat. Zo besloot ik in 2014 in te treden.¨
¨Tijdens mijn studie ontwikkelde zich twee liefdes, dogmatiek en exegese. Ik wilde deze twee afzonderlijke vakgebieden met elkaar in gesprek brengen door me af te vragen hoe je als theoloog de Schrift leest en wat dit voor het geloof betekent. Dat was best spannend. Ik raakte enthousiast over Thomas van Aquino. Hij las aan de universiteit van Parijs samen met zijn studenten de Schrift en schreef verschillende bijbelcommentaren waaronder een op het Johannesevangelie. Thomas vond dat de evangelies van Marcus, Matteüs en Lucas over de menselijke kant van Jezus Christus gingen terwijl Johannes de godheid van de Heer belicht. Hij heeft veel aandacht voor de structuur van het evangelie. In mijn proefschrift leg ik de exegese van Sint Thomas naast die van zijn leermeester Albertus de Grote en die van de franciscaan Bonaventura. Bonaventura was een tijdgenoot van Thomas. Door deze vergelijking zie je de eigenheid van Thomas.¨
Stefan illustreert dit aan de hand van een voorbeeld. ¨Voor Thomas van Aquino gaat het hele eerste hoofdstuk van het Johannesevangelie over de essentie van de goddelijkheid van Jezus Christus. Johannes laat in het vervolg van zijn Evangelie zien hoe deze goddelijkheid doorwerkt in het leven, sterven en verrijzen van Jezus Christus. Daarbij vergeet Johannes de menselijkheid van de Heer niet. Hij schetst hoe Jezus weent bij de dood van zijn vriend Lazarus. In de visie van Thomas zijn emoties specifiek voor de mens.¨ ¨Het is heel interessant om te zien hoe Thomas de proloog van het Johannesevangelie behandelt. Hij ontwikkelt daar een theologie van het Woord. Thomas leidt ons door zijn exegese binnen in het mysterie van de Drie-Eenheid.¨
¨Het methodische deel van mijn proefschrift is vooral bestemd voor collega-wetenschappers. In het tweede deel ontvouwt zich de rijkdom van Thomas’ exegese. In zijn denken klinkt de hele traditie van de kerkvaders door.¨ Volgens Stefan is het exegetisch werk van Thomas van Aquino ook voor onze tijd van belang. ¨Momenteel hebben de gelovigen weinig problemen met de menselijkheid van Christus. Dat is in sommige periodes van de kerkgeschiedenis anders geweest. Nu hebben veel katholieken moeite met de goddelijkheid van de Heer. Thomas leert ons te denken over Jezus als God. Hoe moet je zien dat Jezus zowel God als mens is? Wat zeg je als je beweert dat jezus God is? Op dit vlak kan Thomas van Aquino ons veel leren.¨
Interview door Hans de Jong
Kennismaking met Stefan en Thomas
Na de promotie wil Stefan graag delen wat hij heeft geleerd en samen verder studeren. Daarom is er een kleine Thomastournee in voorbereiding. In Zwolle, Rotterdam, Utrecht, Huissen en Amsterdam gaan we luisteren, praten, bidden en zingen en eten met elkaar – voor zover de coronaregels het toestaan.
Amsterdam,Plein van Siena en Dominicuskerk: 25 februari
Huissen Dominicanenklooster: 30 maart
Utrecht, Huis van Dominicus, 8 april
Rotterdam Dominicuskerk en Kloostertuin, 29 april
Zwolle, Dominicanenklooster, 13 mei
De tournee gaat over de vraag hoe we nou moeten begrijpen dat Jezus Christus helemaal mens én helemaal God is. Kan christelijk spreken over God en Jezus ons dichter bij de kern van ons eigen leven brengen?
